Śmierć bliskiej osoby to cios spowodowany nieoczekiwaną stratą. Ciężko jest się do takiego zdarzenia przygotować, niezależnie od przyczyn, które doprowadziły do zgonu. Gdy śmierć nastąpi w domu — co robić w takiej sytuacji? Jak należy postępować? Jakie dokumenty przygotować? Przedstawiamy wszystkie niezbędne czynności, opisane krok po kroku. Dzięki temu przewodnikowi nie pominiecie Państwo żadnego istotnego obowiązku.
Jak należy postępować w wyniku zgonu bliskiej osoby w domu?
Pierwszy niezbędny krok to wezwanie lekarza rodzinnego lub karetki pogotowia. Zadaniem pracowników służby zdrowia jest stwierdzenie zgonu, ustalenie godziny śmierci, określenie jej możliwych przyczyn oraz wystawienie karty zgonu. Jest to pierwszy i zarazem najważniejszy dokument, niezbędny do przeprowadzenia dalszych formalności związanych z pochówkiem osoby zmarłej.
Do karty zgonu zazwyczaj wydawana jest również tzw. karta statystyczna, wydawana dla potrzeb statystyki publicznej. Dane w niej zawarte przetwarza kierownik Urzędu Stanu Cywilnego, a następnie przesyła je służbom statystyki publicznej.
Jeżeli miejsce, w którym nastąpił zgon, znajduje się daleko od szpitala, powinno się wezwać lekarza rodzinnego. Ważne jest, aby przybycie służb i tym samym stwierdzenie zgonu nastąpiło niezwłocznie.
Opóźnienia związane z wydaniem karty zgonu
Lekarz w momencie stwierdzenia zgonu może podejrzewać, że w spowodowanie śmierci osoby zmarłej ingerowały osoby trzecie. W takim przypadku sporządzoną przez lekarza kartę zgonu otrzymamy z opóźnieniem. Tego typu sytuacja wymaga natychmiastowego wezwania funkcjonariuszy policji. Jeżeli nie zrobią tego członkowie rodziny, z pewnością takiego zawiadomienia niezwłocznie dokona obecny przy oględzinach osoby zmarłej lekarz rodzinny lub pracownicy pogotowia.
Jeżeli funkcjonariusze policji lub obecny z nimi prokurator, wykluczą udział osób trzecich, na karcie zgonu wydają odpowiednie zaświadczenie lub adnotację, na mocy której zwalniają ciało spod jurysdykcji prokuratury. W przeciwnym wypadku odpowiednie służby zabierają ciało i przekazują je do oddziału medycyny sądowej, gdzie w ciągu kilku dni wykonana zostanie sekcja zwłok. Po przeprowadzeniu tych czynności następuje wydanie zaświadczenia o zwolnieniu ciała.
Wyniesienie ciała z miejsca zgonu — eksportacja
Ciało osoby zmarłej pozostaje w miejscu zgonu do czasu, kiedy otrzymamy kartę zgonu wystawioną przez lekarza stwierdzającego zgon. Wówczas kolejnym krokiem jest wezwanie zakładu pogrzebowego. W tej kwestii bliscy osoby zmarłej mają pełną dowolność wyboru. Nie musi być to zakład pogrzebowy znajdujący się w pobliżu. Jednakże warto zachować rozsądek i umiar, aby wybrany zakład pogrzebowy znajdował się nie dalej niż kilkadziesiąt kilometrów od miejsca zgonu.
Warto pamiętać, że przewóz zwłok zlecony jednej firmie pogrzebowej nie oznacza, że pochowania osoby zmarłej będzie musiało dokonywać to samo przedsiębiorstwo. O ile eksportacja ciała, czyli przewożenie zwłok do chłodni, powinno wykonane być możliwie sprawnie, o tyle na zlecenie przygotowania uroczystości pogrzebowej mamy zawsze kilka dni.
Jak posprzątać miejsce zgonu?
Wielu z nas w takiej sytuacji zastanawia się, jak postępować w kwestiach porządkowych. Zanim przystąpimy do niezbędnych formalności, należy zwrócić uwagę na miejsce zgonu. Krok ten często jest pomijany lub wykonywany pobieżnie, jednak czynności porządkowe są niezbędne, aby zapewnić bezpieczeństwo i higienę osobom nadal przebywającym w miejscu śmierci danej osoby.
W przypadku zgonu, który miał miejsce ponad 12 godzin wcześniej, nastąpił on na skutek choroby zakaźnej lub doszło do niego w tragicznych okolicznościach, powinniśmy dokładnie wyczyścić oraz zdezynfekować pomieszczenie, w którym przebywał zmarły. Nie należy jednak czynności tych wykonywać samodzielnie, gdyż sami możemy narazić się na nieprzyjemne konsekwencje natury zdrowotnej lub nie posiadając odpowiednich detergentów, zrobić to w sposób niedokładny lub niewłaściwy. Niezbędnym krokiem jest więc wezwanie profesjonalnej ekipy specjalizującej się w sprzątaniu miejsca po zgonach. W ciężkich przypadkach, zanim specjaliści dotrą na miejsce, warto samodzielnie uszczelnić otwory drzwiowe (przykładowo podkładając pod drzwi zwilżone materiały) lub okleić je taśmą.
Śmierć w domu — formalności
Gdzie zgłosić zgon, który nastąpił w domu? W takiej sytuacji zazwyczaj pojawia się najwięcej wątpliwości i niewiadomych. W przypadku śmierci bliskiej osoby należy udać się Urzędu Stanu Cywilnego właściwego dla regionu, w którym nastąpił zgon.
Zgłoszenia mogą dokonać osoby uprawnione, czyli członkowie rodziny, tacy jak współmałżonek zmarłego, rodzice, teściowie, rodzeństwo, dzieci, wnuki (potrzebne będą dokumenty potwierdzające stopień pokrewieństwa) lub pełnomocnik jednego z powyższych, będący osobą obcą. Zadanie to możemy zlecić również pracownikowi wybranego przez nas do organizacji pogrzebu zakładu pogrzebowego.
Do USC udajemy się, aby zgłosić zgon (gdy posiadamy już kartę zgonu wystawioną przez lekarza) oraz uzyskać urzędowo potwierdzony akt zgonu. Jest on niezbędny przy zorganizowaniu ceremonii pogrzebowej w niemal każdym obrządku religijnym.
Śmierć w domu — co dalej, kiedy dokonać zgłoszenia śmierci?
Jeśli osoba zmarła w wyniku choroby zakaźnej, Urząd Stanu Cywilnego odwiedzić musimy w ciągu 24 godzin od momentu śmierci. Jeśli zgon nastąpił z innych przyczyn, należy zgłosić ten fakt do 3 dni od chwili, kiedy sporządzona została karta zgonu. Należy pamiętać, że do wydania aktu zgonu należy udać się z niezbędnymi dokumentami. Są to: dowód osobisty osoby zmarłej (w przypadku jego braku, składamy oświadczenie o zagubieniu), własny dokument tożsamości potwierdzający pokrewieństwo, wspomniana karta zgonu.
Wydanie aktu zgonu następuje od ręki. Po zarejestrowaniu zgonu, sporządzeniu właściwego aktu oraz otrzymaniu bezpłatnego odpisu skróconego aktu zgonu, jesteśmy już o krok od uzyskania zezwolenia na pochówek, ustalenia miejsca pochówku, zorganizowania ostatniego pożegnania. Warto poprosić o wydanie kolejnych kilku odpisów w cenie 22 zł każdy. Są to często dokumenty niezbędne innym członkom rodziny na potrzeby ubezpieczalni lub pracodawcy. Jeżeli nie zrobimy tego od razu, tydzień po zgłoszeniu zgonu będzie to możliwe w każdym urzędzie w kraju. Na tym kończy się wizyta w Urzędzie Stanu Cywilnego. Akty zgonu automatycznie wymeldowują zmarłego z miejsca pobytu oraz unieważniają dowód osobisty.
Śmierć bliskiej osoby – organizacja pogrzebu
Obowiązek przygotowania pochówku, jak i prawo pochowania zwłok przysługuje najbliższej rodzinie zmarłego. Przy organizacji tego wydarzenia warto skorzystać z profesjonalnych usług zakładu pogrzebowego. Pracownicy wybranej firmy szczegółowo omówią i ustalą z rodziną poszczególne etapy pochowania zmarłego. Nierzadko zdarza się, że zmarły za życia sugerował, jak widziałby swój pogrzeb. Warto przyjrzeć się jego ostatniej woli, co dodatkowo uspokoi żałobników i częściowo ukoi smutek po stracie bliskiej osoby.
Pracownicy naszego Domu Pogrzebowego W. Rutkowski przygotują miejsce pochówku zgodnie z oczekiwaniami najbliższych, zajmą się formalnościami ewidencji cmentarza oraz ułatwią wszystkie czynności od momentu stwierdzenia zgonu. Podpowiedzą także, jak uzyskać wypłatę zasiłku, w ramach którego ustalimy odpowiednią dla Państwa ofertę pochówku.
FAQ:
1. Śmierć w domu – jak postępować?
Jeśli zgon nastąpił w domu, wzywamy lekarza rodzinnego, w godzinach jego pracy. Jeżeli zmarły nie miał swojego lekarza rodzinnego lub jest on niedostępny, dzwonimy na pogotowie. Kartę zgonu wystawi wtedy lekarz dyżurny pogotowia.
2. Kto stwierdza zgon osoby zmarłej w domu?
Zgon stwierdza lekarz rodzinny lub lekarz pogotowia ratunkowego, przybyły na miejsce zdarzenia.
3. Gdzie zgłosić śmierć w domu — co robić?
Zgon w domu można zgłosić, zawiadamiając Pogotowie Ratunkowe. Z telefonów stacjonarnych pod numerem 999, z telefonów komórkowych – 112.